KASTOY TI AGPAADU ITI MANOK

Ti panagganansia ti kangrunaan a panggep no apay nga agtarakenka iti manok (adu man wenno bassit ti tarakenmo). Ngem tapno matungpal dayta, masapul a marisutmo dagiti parikut a kas koma iti pannakatay dagiti taraken. Ta siempre, no ad-adu ti tarakenmo, ad-adu met laeng ti maganansiam. Padasem man ketdi daytoy padasmi.

PANAGPAPESSA

Kadawyan kadatayo nga adda tarakenna a manok, kangrunaanna kadagiti kamanokan wenno native, saantayo a problema ti panagpapessa wenno saanntayo a kasapulan ti incubator a pagpapessaan. Mayaramidantayo la ketdi iti baki dagiti upa, kustonan. Mapantayto la dissaagenen inton addan 20-21 nga aldawna a mangukop.

Ngem kastoy man ti aramidem: iti kanito a mapessaanen dagiti itlog, alaenen dagiti piek, namaga wenno saan pay dagiti dutdotda tapno mailisi dagitoy iti mabalin a pannakapis-it ida ti mangukop ken tapno di matinnag dagitoy iti daga manipud iti baki ta mabalin nga adda epekto no dadduma ti pannakatinnagada.

Ikabil dagiti piek iti kulongan a mayanatup ti kadakkelna iti bilang dagiti piek. Sukatan met laeng dagiti napessaan nga itlog. Saan a tumalaw ti mangulop no adda pay laeng ukopanna malaksid no immaboten iti nasursurok ngem dua nga aldaw dagiti piek iti baki ta dumsaag no kuan ti upa uray adda pay laeng di napessaan nga itlogna. Dagiti met piekna, tumapuakdanto lattan.

Ngem masapul a dimo liplipatan a kurkoran ti upa no dumsaag tapno di kumuttong. Saan ketdi a duolan iti bakina ta aglugit ngamin no kua iti pangukopanna. Nasaysayaat pay no feeds ti ipakanmo wenno ipupokmo samonto met laeng ruk-atan no maibusna ti kanenna tapno alisto a mapasublina ti kiredna.

Iti paliiwko, nabibiit nga agpaasawa ti upa no maisina a dagus dagiti piekna. Iti kasta, nabibiit met laeng a mangukop. Manen nga agitlog manen kalpasan ti makabulan wenno nakurkurang pay. Dagiti saan a sigud a naisina dagiti piekna a manok sadanto la agitlog no addan dua a bulan dagiti piekda wenno nasursurok pay. Pagsayaatan pay, naam-amo dagiti piek a maisina a dagus iti mangukop ken maipupok dagitoy. Siempre, kayattayo a naamo dagiti tarakentayo, saan kadi?

No kayatmo nga umadu dagiti manokmo, nasaysayaat ngarud nga isinam a dagus dagiti piek tapno maminduaka nga agpapessa iti itlog iti maysa a panaguukopan. Nabiit nga umadu. Kontarenta man. Ibagata lattan nga onse ti ipaukopmo iti maysa a mangukop ngem addanto maysa nga ibbong. Di kadi addan nasurok a beinte a piekmo iti maysa a mangukop iti nasurok a maysa a bulan (42 nga aldaw) wenno nasurok bassit a dua a bulan agingga a mangrugi manen nga agitlog. Ket no lima ti mangukop, di pay ketdi addan nasurok a sangagasut a piekmo iti nasurok a maysa a bulan no mapessaan amin dagitoy! Ngem no dimo isina a dagus dagiti piek a mapessaan ken maminsan laeng a pessaan ti aramidem, ibagata lattan a sangapulo ti pessaanna. Di sangapulo laeng ti piekmo iti maysa a mangukop iti nakurang a maysa a bulan wenno dua wenno tallo a bulan agingga a mangrugi manen nga agitlog. Ket no lima ti mangukop, di kad singkuenta laeng a piek.

TI MAGASTOS

Kasano ngarud ti magastos, kunam? Bassit laeng. Ibagata lattan a sangakilo a feeds ti maipakanmo iti upa (saan met nga inkapilitan). Dua

kilo met ti maipakanmo kadagiti piek agingga nga ibbatam ida. Di tallo a kilo agraman kanen ti upa. Ket no P24.00 ti maysa a kilo di kad P72.00. Sa Vetracin ken koriente, ibagata lattan a sangagasut ti gastom iti sangapulo a piek. Ti sangagasut a piek, sangaribu a pisos. Agparparang a sangapulo a pisos ti gastosmo iti kada piek. Ganansia: no ilakom dagiti piek (native, day old) mabalbalin met ngatan ti P20.00. di kad addan dua a ribum iti sangagasut a piek! Ket no Kabir wenno Sasso, ibagata lattan a P35.00 ti maysa. Di addan tallo ribu ket lima gasuten iti sangagasut a piek! Ikkatem ti sangaribu a gastos, adda pay nabati a dua ribu ket lima gasut. Napia la a balon dagiti ubbing a mapan iti eskuela.

TIPS ITI KULONGAN TI PIEK

Mabalin a chicken wire ti diding, basar wenno kalub tu kulongan dagiti piek. Tapno basbassit ti magasto, uray kawayan ti diding ken kalubna. Nasken ketdi a chicken wire ti basarna tapno a wan mabati a lugitda. Ti ngamin lugit a mabaddek dagiti piek ti pakaalaan iti gaddil dagiti dapanda. Ap-apan pay laeng ti kulongan iti papel no kappesa dagiti piek tapno ditoy nga ikabil ti kanenda.

Mabalinto nga ikkaten no addan lima nga aldaw dagiti piek. Ikkanto met idan iti pangananda a napisi a kawayan (adda met magatang a panganan ti piek) tapno di maibelleng ti kanenda. Umanayen ti 10 watts a bombilia a mangpabara kadakuada agingga nga agtubo ti dutdot ti payakda ken basbassit pay ti megastar a koriente. No nakatubon ti dutdot ti payakda ket kayatmo latta ida a silawan tapno manganda pay iti rabii, adda met magatang a 3 watts a bombilia.

Ne, an’a pay lat’ kueem, Kapid. Mapanmo kitaenen, a, no napessaan ketdin ‘ diay impaukopmo ket alaemon ta sukatam manen iti itlog tapno daras nga umadu dagiti manokmo! - 0

*Naipablaak iti Bannawag idi Agosto 29, 2005

HOME